Skip to content

Symbole chrześcijańskie

symbole chrzescijanskie

Symbole chrześcijańskie to wszystkie te symbole, które reprezentują idee religii chrześcijańskiej.

Wiele z nich pojawiło się w czasach wczesnochrześcijańskich, nie tracąc na aktualności w kolejnych wiekach. Pozostałe znaki natomiast, były używane przez inne religie, na długo przed nadejściem chrześcijaństwa.

Ichthys lub Ichtys

Ichtys jest chrześcijańskim symbolem utworzonym z dwóch przecinających się łuków, które tworzą kształt ryby.

ichthys
Chrześcijański symbol ryby – Ichtys.

Czasem w kształt ryby wpisanych jest pięć greckich liter: ΙΧΘΥΣ (czyt. ichthys), co oznacza ryba. To słowo jest jednocześnie akronimem, oznaczającym Jezus Chrystus, Syn Boga, Zbawiciel

  • ΙΗΣΟΥΣ, Ἰησοῦς (Iēsoûs) – Jezus
  • ΧΡΙΣΤΟΣ, Χριστὸς (Christós) – Chrystus
  • ΘΕΟΥ, Θεοῦ (Theoû) – Boga
  • ΥΙΟΣ, Υἱὸς (Hyiós) – Syn
  • ΣΩΤΗΡ, Σωτήρ (Sōtér) – Zbawiciel

bransoletka-ichtys

Subtelna bransoletka z posrebrzaną rybką Ichtys.


Ichtys był sekretnym symbolem używanym przez pierwszych chrześcijan. Co ciekawe, ryba jest również powtarzającym się motywem w ewangeliach. Datuje się, że po raz pierwszy użyto tego symbolu w II wieku, ale jego zastosowanie spopularyzowało się w wieku III i IV. 

Współcześnie jego zastosowanie znów jest popularne, jako odniesienie do symbolu utożsamianego z chrześcijaństwem.

Alfa i Omega

Alfa (α lub Α) i Omega (ω lub Ω) to odpowiednio pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego, symbolizujące początek i koniec, innymi słowy wieczną naturę Boga.

alfa-omega
Greckie litery Alfa i Omega, symbol początku i końca.

Nawiązanie do symbolu Boga jako Alfy i Omegi, możemy znaleźć między innymi w apokalipsie św. Jana:

Obj 1:8  Jam jest Alfa i Omega, mówi Pan Bóg, Który jest, Który był i Który przychodzi, Wszechmogący. 

Apokalipsa św. Jana

Wiadomo, że symbolu Alfy i Omegi zaczęto używać około IV wieku. Często przedstawiany jest w połączeniu z innymi symbolami chrześcijaństwa, takimi jak np. Chi Rho. 

Choć oparty jest na greckich literach, to częściej stosowany był w tradycjach Kościoła Zachodniego, aniżeli prawosławnego.


Srebrny wisiorek Alfa i Omega, symbolizujący naturę Boga, będącego początkiem i końcem.


Chi Rho

Chi Rho,(⳩) jest jednym z pierwszych chrystogramów utworzonych przez dwie pierwsze litery greckiego słowa Chrystus (ΧΡΙΣΤΟΣ), czyli literę Chi (X) i literę Rho (P). Symbol ten był używany jako sztandar, w IV wieku n.e. przez cesarza rzymskiego Konstantyna I.

chi-rho
Chi Rho, jeden z pierwszych chrystogramów.

Powszechnie spotyka się ten symbol w towarzystwie innego, ważnego znaku chrześcijaństwa, Alfa i Omega.

Według niektórych źródeł symbol ten był również używany w czasach przedchrześcijańskich jako skrót od χρηστόν (khrēstón), co oznacza “użyteczny”. Zgodnie z tą wersją, skrót ten był zapisywany na marginesach stron ksiąg, w celu identyfikacji interesujących fragmentów.


Naszyjnik z polerowanego srebra, krzyżyk z wpisanym symbolem Chrytusa, Chi Rho.


Staurogram

Staurogram (⳨), nazywany również krzyżem monogramatycznym lub Tau-Ro, jest chrześcijańskim symbolem utworzonym z dwóch greckich liter Tau (τ) i Ro (P). Te dwie litery stanowią skrót greckiego słowa staurós (σταυρός), które oznacza krzyż, oraz stauróō (σταυρόω), oznaczającego ukrzyżować

Symbol Tau-Ro symbolizujący ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa.

Podobnie jak w przypadku Chi Rho, symbol ten jest często przedstawiany wraz symbolem Alfa i Omega. Był powszechnie stosowany głównie w IV, V i VI wieku n.e. Następnie zastąpiono jego użycie na rzecz Chi Rho.

Należy zwrócić uwagę, że staurogram był już używany w czasach przedchrześcijańskich. Można go odnaleźć na przykład, na monetach będących w obiegu 37 rok p.n.e.

Pierwsi chrześcijanie używali Tau-Ro, aby odnieść się do symboliki ukrzyżowania Jezusa Chrystusa. 


Piękny różaniec z aniołkiem, chroniący kierowców.


Monogramy

  • IH – wywodzi się z języka greckiego, od pierwszych dwóch liter słowa Jezus (ΙΗΣΟΥΣ).
  • IX – tworzą go pierwsze litery greckich słów: Jezus Chrystus (ΙΗΣΟΥΣ i ΧΡΕΙΣΤΟΣ).
  • IHS – to skrócony zapis słowa Jezus, wywodzącego się z greki lub interpretowany z języka łacińskiego jako: Iesus Hominum Salvator, czyli Jezus Zbawiciel Ludzi. Monogram ten, był używany i wpisany w symbolikę Zakonu Jezuitów.
Monogram JHS, znaczący Jezus Zbawiciel Ludzi

Krzyż jest najważniejszym symbolem wiary chrześcijańskiej. W swojej najbardziej podstawowej formie składa się on zasadniczo z dwóch przecinających się linii prostopadłych. W chrześcijaństwie, ten symbol stanowi wyraźne odniesienie do krzyża, na którym umarł Jezus Chrystus.

Krzyż łaciński

Ukrzyżowanie było dość powszechną metodą egzekucji w czasach pierwszych chrześcijan, toteż początkowo, wyznawcy Chrystusa nie używali tego znaku w kontekście symbolu ich wiary. Wtedy częściej posługiwano się takimi symboli jak ichtys. 


krzyżyk - wisiorek

Srebrny łańcuszek ze znakiem nieskończoności i krzyżykiem.


elegancki krzyżyk z kryształami Swarovskiego

Elegancki, srebrny krzyżyk z kryształkami Swarovskiego.


Wysokiej jakości, srebrny krzyżyk z białą cyrkonią.


Krzyż związał się na stałe z symboliką chrześcijańską dopiero pomiędzy II i III wiekiem n.e.

Krucyfiks – krzyż z przybitą do krzyża postacią Jezusa Chrystusa

Piękne, proste i długie kolczyki w kształcie krzyża.


Eleganckie i subtelne kolczyki krzyże


Delikatne i stylowe, srebrne kolczyki.


Warto jednak zaznaczyć, że sam symbol krzyża pojawiał się w różnych religiach, na przestrzeni wieków, na długo przed chrześcijaństwem. Symbolu krzyża używali Celci, cywilizacja egipska, czy wyznawcy hinduizmu.

Krzyż papieski
Krzyż biskupi
krzyz-sw-antoniego
Krzyż św. Antoniego

Istnieją różne odmiany krzyża chrześcijańskiego, związane z różnymi gałęziami chrześcijaństwa. Najczęściej używanym krzyżem w Kościele katolickim jest krzyż łaciński. Składa się on z dwóch linii, z których jedna jest nieco dłuższa od drugiej. Natomiast Kościół prawosławny używa ośmioramiennego krzyża.

Krzyż prawosławny

Krzyż Świętego Piotra 

Krzyż św. Piotra wygląda tak samo jak krzyż łaciński, ale przedstawiony jest w pozycji odwróconej. 

krzyz-sw-piotra
Odwrócony krzyż św. Piotra

Symbol ten bierze swoje źródło w ukrzyżowaniu św. Piotra. Piotr, uważał, że nie jest godzien umrzeć tak, jak Jezus Chrystus. Z tego powodu poprosił Rzymian, aby ukrzyżowano go w pozycji odwróconej. 

To wydarzenie, wśród chrześcijan, wpisało w wizerunek odwróconego krzyża wyraz pokory, do czasu zastosowania go przez wyznawców Szatana, jako reprezentacji sprzeciwu wobec chrześcijańskich nauk.

Krzyż Jerozolimski

Krzyż Jerozolimski składa się z krzyża i czterech mniejszych krzyży greckich, znajdujących się w każdym kwadracie głównego krzyża.

Krzyż Jerozolimski

Istnieje kilka interpretacji dotyczących jego symboliki. Jedną z nich jest odniesienie krzyża głównego do postaci Jezusa Chrystusa, podczas gdy cztery mniejsze krzyże przedstawiają czterech ewangelistów. Według innych objaśnień, pięć krzyży odnosi się do 5 ran, które Jezus odniósł, gdy został ukrzyżowany. Istnieje również tłumaczenie, nawiązujące do 4 stron świata, w które rozeszła się nauka Jezusa.


Wytworny, srebrny krzyżyk na łańcuszku wypełniony cyrkoniami.


Korona Cierniowa

Korona cierniowa jest symbolem męki i cierpienia Jezusa Chrystusa.

Korona cierniowa, symbol męki i cierpienia Jezusa.

Według ewangelii, Rzymianie, nałożyli koronę cierniową na głowę Jezusa, upakarzając i szydząc tym samym z niego jako króla żydowskiego.


jezus-w-koronie-cierniowej

Obraz w technice wysokiej jakości nadkruku na płótnie, przedstawiający Jezusa w koronie cierniowej


Chleb i Wino

Chleb i wino to chrześcijański symbol, który pojawia się podczas Ostatniej Wieczerzy Jezusa z apostołami, na dzień przed jego aresztowaniem.

Wtedy to Jezus Chrystus ofiarował je swoim apostołom, mówiąc:

Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy: to jest bowiem ciało moje, które za was będzie wydane.

Bierzcie i pijcie z niego wszyscy to jest bowiem kielich krwi mojej, nowego i wiecznego przymierza, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów, to czyńcie na moją pamiątkę.

Mat 26, 26 – 28
Chleb i wino, symbol ciała i krwi Jezusa Chrystusa.

Chleb i wino reprezentują odpowiednio, ciało i krew Jezusa. Jezus ustanowił tym samym Eucharystię, którą chrześcijanie do dziś powtarzają na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, aby przypomnieć i wzmocnić przesłanie Jezusa Chrystusa.

Baranek

Baranek jest symbolem ofiary jaką poniósł Jezus Chrystus na krzyżu dla zbawienia ludzkości. To odwołanie do nauk Starego Testamentu, w którym baranek przewija się jako motyw ofiary składanej Bogu, będąc jednocześnie kluczowym elementem celebrowania Paschy. 

Baranek, symbol ofiary.

Po raz pierwszy, słowami: “Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata” , nazwał Jezusa Jan Chrzciciel, kiedy zobaczył go przybywającego nad rzekę Jordan. 

Biała Gołębica

Biała gołębica jest motywem przewijającym się zarówno w Starym jak i Nowym Testamencie. 

Biała gołębica, symbol pokoju.

I tak na przykład, czytamy o Noe, który płynąc na swojej arce po wielkim potopie, wysłał gołębicę, aby szukała ziemi. Gołębica wróciła do Noego wraz z gałązką oliwną. Był to dowód na to, że znalazła ziemię i że po wielkiej powodzi znów można było żyć w pokoju z naturą. W tym kontekście, gołąbek z gałązką oliwną jest symbolem pokoju.

Gołębica pojawia się również w różnych ewangeliach w związku z chrztem Jezusa Chrystusa. Tutaj jest ona symbolem Ducha Świętego, co często znajdowało również odzwierciedlenie w sztuce chrześcijańskiej.

Paw

Symbol pawia w religii chrześcijańskiej był powszechnie używany przez pierwszych wyznawców tej wiary, co szczególnie jest widoczne w sztuce wczesnochrześcijańskiej.

Paw był symbolem nieśmiertelności. Wiąże się to z przekonaniem przejętym od starożytnych Greków, jakoby po śmierci mięso tego ptaka nie poddawało się procesowi rozkładu.

Paw, symbol życia wiecznego pierwszych Chrześcijan.

Pawie oczy na ogonach były odniesieniem do wszechwidzącego Boga. Natomiast coroczna zmiana upierzenia odnosiła się do symbolu zmartwychwstania. 

Czasami przedstawiano pawia pijącego z kielicha, co miało symbolizować źródło życia wiecznego.

Pelikan

W czasach średniowiecza pelikan był symbolem męki Chrystusa.

Pelikan karmiący młode swoją krwią, symbol poświęcenia i męki Chrystusa.

Bierze to swój początek z przekonania, że jeśli pelikan nie znajdzie pożywienia, aby nakarmić swoje młode, zrani się i nakarmi je swoją własną krwią. Ten gest porównywano do Eucharystii i symbolicznego picia krwi Chrystusa.

Kotwica

Kotwica była znakiem używanym przez pierwszych chrześcijan. Symbolizowała wytrwałość, opanowanie, bezpieczeństwo i nadzieję w przyszłym życiu, a także zmartwychwstanie. 

Kotwica, symbol bezpieczeństwa i wytrwałości.

Powszechnym było wpisywanie w symbol kotwicy krzyża łacińskiego lub łączenia jej z symbolem ryby – ichtys.

Oko Opatrzności

Oko opatrzności, nazywane również okiem wszystkowidzącym, jest graficznym przedstawieniem Boga czuwającego nad ludzkością

Oko opatrzności, symbol wszechwiedzącego i wszechmogącego Boga.

Spojrzenie oka skierowane jest w dół, zamknięte w trójkącie, którego jeden z wierzchołków skierowany jest ku górze, co ma symbolizować objawienie i wszechobecność Boga. Trójkąt to również symbol Trójcy Świętej. Samo oko otoczone jest promieniami, co nawiązuje do wzroku, światła, mądrości i ducha.

Symbol ten, choć używany między innymi przez chrześcijan, swoje początki bierze w starożytnym Egipcie i związany jest z okiem Ra, zwanym również okiem Horusa.