Symbole Inków

Symbole Inków są symbolami wymarłej już kultury Inków, znanej również cywilizacją Quechua. Imperium Inków było największym z cywilizacji prekolumbijskich i prawdopodobnie tym, które osiągnęło najwyższy poziom rozwoju przed przybyciem Krzysztofa Kolumba do Ameryki.

Imperium Inków znajdowało się na terytorium współczesnej Argentyny, Boliwii, Chile, Kolumbii, Ekwadoru i Peru. Niestety, nie przetrwało hiszpańskiego podboju pod wodzą Francisca Pizarro z 1530 roku. Ostatni opór Inków upadł w 1572 roku.

Inkowie opracowali stosunkowo zaawansowany system matematyczny. Ich system przekonań na temat sił panujących w świecie był źródłem powstania mitologii i religii Inków. Z ich wierzeniami i bogami jest związany szereg symboli, niektóre z nich zostaną przedstawione poniżej.

Należy pamiętać, że większość dokumentów cywilizacji Inków została spalona podczas hiszpańskiej konkwisty. Dlatego obecna interpretacja mitologii i symboli Inków opiera się w głównej mierze na sztuce Inków, która przetrwała po dziś dzień (w tym na ceramice i architekturze), a także na legendach i tradycjach, które przetrwały wśród tubylców Andów.

Mascaipacha

Mascaipacha był królewską koroną cesarza imperium Inków, zwanego Sapa Inca. Korona ta była najważniejszym symbolem potęgi Sapa Inca. To właśnie ten symbol uczynił go królem miasta Cusco i cesarzem Tahuantinsuyo (Imperium Inków).

Mascaipacha została wykonana poprzez połączenie różnych warstw warkoczy o różnych kolorach. Z tych warkoczy przyczepiony był delikatniejszy warkocz z czerwonej wełny zakończony czerwonymi chwastami, zdobionymi złotem. W koronie znajdowały się również dwa lub trzy pióra ptaka znanego jako karakara andyjska, którego Inkowie uznawali za świętego.

Królewska korona była przekazana Sapa Inca przez kapłana imperium, zwanego Willaq Uma.

Zazwyczaj cesarz Inków nosił na głowie Mascaipacha i zdejmował go tylko przy specjalnych okazjach, takich jak ceremonie czy obrzędy wojskowe.

Topayauri

Topayauri rodzaj laski, tyczki, która symbolizowała władzę. Zwykle była wykonana ze złota, zakończona z jednej strony ostrzem tnącym, podobnym do siekiery. Niektóre z mitów Inków wiązały tę insignię z bogiem Viracocha. Wraz z koroną Mascaipacha, Topayauri było symbolem potęgi Inca Sapa.

Corequenque

Corequenque to nazwa, dzięki której znana była andyjska karakara, ptak z Andów. Inkowie uważali go za świętego i że jest posłańcem boga Viracocha. Często używali jego czarno-białych piór do tworzenia ubrań dla potężnych ludzi imperium. Wśród tych szat wyróżniał się Mascaipacha, korona Inca Sapa.

Quipu

Quipu (również: Kipu), nazywane również pismem węzełkowym, w języku quechua oznacza tyle co węzeł, supełek i było popularną formą, za pomocą której Inkowie przechowywali informacje, zwłaszcza te dotyczące ilości poszczególnych rzeczy.

Quipu składało się z zestawu sznurków. Jeden z nich był sznurkiem głównym, na którym zawieszone były inne sznurki o różnych rozmiarach i kolorach. Za pomocą węzłów rozmieszczonych wzdłuż wiszących linek zapisywano liczby i jak się przypuszcza, również bardziej kompletne informacje. 

Quipu było bardzo użytecznym narzędziem do prowadzenia rachunków. Spekuluje się, że mógł on również służyć do przechowywania informacji w formie opowiadań, a nawet, że system węzłów mógł służyć jako metoda pisania.

Światopogląd i święte zwierzęta Inków

Trójca Inków to pojęcie, które odnosi się do trzech zwierząt, które Inkowie uważali za symbol swojego światopoglądu.

W swoich wierzeniach, Inkowie dzielili rzeczywistość pomiędzy trzy różne światy: świat u góry lub w niebie, świat obecny i świat na dole, miejsce zmarłych.

• Świat znajdujący się u góry nazywany był Hanan Pacha. To świat znajdujący się ponad żyjącymi, to tutaj przebywali bogowie, wśród nich Słońce i Księżyc.
• Świat obecny to świat, w którym żyli ludzie wraz ze zwierzętami i roślinami. Nazywany był Kay Pacha. To w tym świecie przejawia się walka pomiędzy światem na górze a światem na dole.
• Świat na dole, świat znajdujący się pod ziemią, znany pod nazwą Ukhu Pacha. To świat, w którym żyli zmarli wraz z niektórymi bogami mitologii Inków, np. Mama Cocha, bogini wód czy Pachacamac, bóg trzęsień ziemi.

Inkowie wierzyli, że istnieją połączenia pomiędzy tymi światami. I tak na przykład, źródła i jaskinie były uważane za ścieżki między Ukhu Pacha i Kay Pacha. Błyskawice i tęcze były natomiast ścieżkami do Hanan Pacha.

Te trzy światy były reprezentowane przez trzy zwierzęta, które razem tworzyły trylogię Inków.

• Kondor (świat powyżej) – był uważany za świętego ptaka, symbol niezależności i wolności. Kondor był posłańcem bogów i łącznikiem pomiędzy światem powyżej i obecnym. 
• Puma (świat obecny) – symbol siły, inteligencji i mądrości.
• Wąż (świat poniżej) – symbol nieskończoności.

Kalendarz Inków

Kalendarz Inków obejmował okres 365 dni, podzielony na 12 miesięcy po 30 dni i 5 pojedynczych dni na koniec roku.

Każdy miesiąc miał jeden dzień świąteczny. Pierwszym miesiącem roku był Capac Raymi, odpowiednik naszego obecnego grudnia, który rozpoczął się od święta znanego jako Wielkie Święto Słońca.

Kolejnych dwanaście miesięcy wraz z ich znaczeniem i świętem to:

• Capac Raymi (grudzień) – Wielkie Święto Słońca, miesiąc odpoczynku.
• Uchuy Pokoy (styczeń) – czas doglądania rosnącej kukurydzy.
• Paucar Varay (luty) – czas noszenia odzienia.
• Pachapukuy (marzec) – miesiąc dojrzewającej ziemi.
• Inca Rayami (kwiecień) – miesiąc zbiorów i odpoczynku.
• Aymoray (maj) – suszenie kukurydzy i robienie zapasów.
• Inti Rayami (czerwiec) – zbiory ziemniaka, zaoranie gleby.
• Chacraconaqui (lipiec) – miesiąc oczyszczania i redystrybucji ziemi.
• Chacrayapuy quilla (sierpień) – miesiąc siewów.
• Coya Raymi (wrzesień) – miesiąc sadzenia.
• Uma Raymi Quilla (październik) – czas na odstraszenie ptaków z pól uprawnych.
• Aya Marcay Quilla – święto przodków i zmarłych, czas podlewania pól.

Bogowie Inków

Religia Imperium Inków była politeistyczna. Liczba bogów w ich panteonie zmieniała się na przestrzeni lat. Ponadto, nowe prowincje, które dołączały do imperium, mogły utrzymać kult swoich bogów. Dlatego, z czasem liczba i ważność czczonych bogów różniła się w poszczególnych prowincjach imperium. Pojawiali się również bogowie o podobnych domenach.

Viracocha

Viracocha (także Huiracocha lub Wiracocha), był głównym bogiem panteonu Inków i uważany za boga-stwórcę. Wyłonił się z jeziora Titicaca, aby zapanować nad  chaosem. Mitologia Inków mówi, że Viracocha być pierwszym bogiem od którego wszystko zostało stworzone: wszechświat, słońce, gwiazdy, księżyc i czas.

Czczony jako bóg słońca i burzy. Zawsze przedstawiano go z koroną w kształcie słońca i z błyskawicami w obu rękach.

Inti

Inti był jednym z ważniejszych bogów w mitologii Inków, bóg Słońce. Zwykle był przedstawiany jako złoty okrąg z twarzą w środku.

Inkowie wierzyli, że Inti był źródłem światła i ciepła, bóg potrzebny dla ochrony upraw. Z tego powodu był on jednym z najbardziej szanowanych i któremu budowano świątynie.

Wierzenia cywilizacji Inków mówiły, że cesarze byli bezpośrednimi potomkami Inti.

Mamaquilla

Mamaquilla była boginią Księżyca i żoną Inti. Przedstawiana jako srebrny okrąg z twarzą w środku. W języku Inków, Mamaquilla oznaczała Matkę Księżyc. Ta bogini była odpowiedzialna za kalendarze, ponieważ mogła kontrolować cykle księżycowe.

Pachamama

Pachamama to bogini, której imię oznacza Matka Ziemia. Inkowie uważali za obrończynię swoich plonów, a także postrzegali ją jako boginię płodności.

Mamacocha

Mamacocha oznaczała Matkę Wodę i była boginią wód, jezior i ryb. Dostarczała źródeł wody dla zapewnienia wzrostu uprawom.

Illapa

Illapa oznaczała grzmot i był uważana za boga pogody, burz i piorunów. Był to bóg o wielkim znaczeniu dla wzrostu plonów.

Pachacamac

Pachacámac był bogiem trzęsień ziemi, który żył w świecie pod ziemią. Według tradycji Inków, Pachacámac stworzył ziemię, ale jednocześnie był uważany za złego i niebezpiecznego boga.