Symbole planet to oznaczenia używane w Europie od czasów starożytnych i służą do przedstawiania znanych nam ciał niebieskich. Chociaż symbole te biorą swój początek w tradycji grecko-rzymskiej, ich zastosowanie stało się popularne dopiero od XVI wieku.
W przeszłości, symbole te były w powszechnym użyciu wśród astronomów, astrologów i alchemików. Obecnie Międzynarodowa Unia Astronomiczna odradza ich stosowanie w literaturze naukowej. To dlatego współcześnie symbole planet są najczęściej używane w świecie astrologii.
Astrofizyka dla zabieganych, bestsellerowa książka dla tych, którzy chcieliby odkryć tajemice kosmosu.
Spis treści
Słońce i Księżyc
Słońce i Księżyc są dwoma ciałami niebieskimi, znanymi już w starożytności. W rękopisach, które zachowały się z czasów starożytnej Grecji, można rozpoznać symbole pozwalające na identyfikację tych dwóch gwiazd.
Grecy reprezentowali Słońce symbolem koła z promieniem. Natomiast symbol księżyca przybywającego był używany do przedstawienia Księżyca. Te dwa symbole były również stosowane przez alchemików, do przedstawiania złota i srebra.
W epoce Renesansu symbol Słońca został zastąpiony nowym symbolem składającym się z koła z kropką w środku.
Symbol planety Merkury
Planeta Merkury, w czasach starożytnego Rzymu, była poświęcona bogu Merkuremu. Jednym z jego atrybutów był kaduceusz, symbol handlu. Został on przejęty z tradycji mitologii greckiej, w której ten sam bóg nazywany był Hermesem.
Kaduceusz to symboliczna laska z dwoma splecionymi wężami i parą skrzydeł. Symbol używany do przedstawienia planety Merkury jest inspirowany właśnie tą ideą i wygląda następująco:
Symbol planety Wenus
Planeta Wenus została nazwana imieniem rzymskiej bogini miłości, piękna i płodności. Z tego powodu, symbol reprezentujący płeć żeńską stał się również symbolem tej planety.
Symbol planety Ziemii
Istnieją głównie dwa symbole, które reprezentują planetę Ziemię. Jeden z nich składa się z koła z umieszczonym w nim krzyżem. Krzyż może być interpretowany jako reprezentacja czterech stron świata lub kierunek południka wzdłuż równika.
Alternatywnym symbolem dla planety Ziemia jest jabłko królewskie. Od czasów średniowiecza, w tradycji chrześcijańskiej, był to symbol autorytetu.
Symbol planety Mars
Planeta Mars przyjęła swoją nazwę na cześć boga Marsa z mitologii rzymskiej. Bóg Mars był bogiem wojny i męskości. Niektórymi z jego atrybutów są tarcza i włócznia. Te dwa elementy razem tworzą symbol planety Mars, który był również używany do reprezentowania płci męskiej.
Symbol planety Jowisz
Planeta Jupiter otrzymała swoją nazwę na cześć rzymskiego boga Jowisza. Bóg Jowisz był najważniejszym bogiem w mitologii rzymskiej, a jego odpowiednikiem w mitologii greckiej był Zeus.
Pochodzenie symbolu reprezentującego planetę Jowisz jest kwestionowane. Jedna z teorii mówi, że jest ona inspirowana grecką literą zeta (ζ) z chrześcijańskim krzyżem. Inne teorie mówią, że jest to jeden z piorunów boga Jowisza.
Symbol planety Saturn
Saturn był rzymskim bogiem zbiorów i rolnictwa. Ten bóg stał się inspiracją do nazwania szóstej planety od Słońca. Jednym z atrybutów boga Saturna była kosa, co prawdopodobnie zostało wpisane w symbolikę tej planety. Inna teoria mówi, że symbol planety Saturn pochodzi od greckiej litery alfabetu eta (η), w której umieszczono chrześcijański krzyż.
Taka chrystianizacja symboli była dość powszechna w średniowieczu.
Symbol planety Uran
Planeta Uran została odkryta przez Williama Herschela w 1781 roku. Wkrótce potem, zaproponowano dwa symbole, które miały ją reprezentować.
Pierwszą propozycją było użycie symbolu platyny stosowanego wśród alchemików. Platyna była czasem mylona z białym złotem, często zmieszana z żelazem. Dlatego symbol platyny pochodzi z połączenia symbolu złota i żelaza. W dziedzinie astronomii były to symbole Słońca i planety Mars.
Alternatywny symbol został zaproponowany przez astronoma Josepha Lalande’a. Symbol ten składał się z koła lub kuli ziemskiej zwieńczonej literą H na cześć Herschela, odkrywcy Urana.
Symbol planety Neptun
Planeta Neptun została odkryta w 1846 roku po tym, jak astronomowie Urbain Le Verrier i John Couch Adams wydedukowali jej istnienie z pewnych zaburzeń zaobserwowanych na orbicie Urana.
W celu zapewnienia spójności w nazewnictwie, zaproponowano nazwę rzymskiego boga mórz – Neptuna, którego odpowiednikiem w mitologii greckiej był Posejdon.
Głównym atrybutem boga Neptuna był trójząb, dlatego też ten symbol został wybrany do reprezentowania tej planety.
Symbol planety Pluton
Symbolem karłowatej planety Pluton, która przez 76 lat była uważana za część grupy planet układu słonecznego, jest połączenie liter P i L.
Alternatywną wersją symbolu Plutona jest atrybut rzymskiego boga Plutona (Hadesa, w mitologii greckiej), czyli hełm niewidzialności, reprezentowany przez koło, oraz dwuząb.
Symbole asteroid
Trzy pierwsze odkryte asteroidy: Ceres, Palas i Juno, również posiadają swoje symbole. Te ciała niebieskie, zanim zostały uznane za asteroidy, były klasyfikowane jako planety
Ceres jest obecnie klasyfikowana jako planeta karłowata. Nazwę nadano jej na cześć rzymskiej bogini rolnictwa, której atrybutem była kosa. To właśnie kosa stała się inspiracją do stworzenia symbolu tego ciała niebieskiego.
Planetoida Pallas została nazwana na cześć imienia bogini Ateny, której pełna nazwa brzmi Pallas Atena. Symbolem tej asteroidy jest włócznia bogini Ateny.
Symbolem wybranym dla asteroidy Juno było berło zwieńczone gwiazdą.
